Phương Tây phản ứng sau khi Iran phóng tên lửa và UAV vào Israel
Ngay sau khi Iran tuyên bố phóng hàng chục máy bay không người lái (UAV) và tên lửa về phía Israel trong đêm 13/4, một số nước phương Tây đã lập tức lên tiếng, trong đó bày tỏ lo ngại về nguy cơ căng thẳng và bất ổn trong khu vực.
Reuters trích dẫn tuyên bố của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết: “Trong những năm gần đây, và đặc biệt là trong những tuần gần đây, Israel đã chuẩn bị cho một cuộc tấn công trực tiếp của Iran. Hệ thống phòng thủ của chúng tôi đã được triển khai; chúng tôi sẵn sàng cho mọi tình huống, cả phòng thủ lẫn tấn công”.
Thủ tướng Israel đồng thời bày tỏ: “Chúng tôi đ.ánh giá cao việc Mỹ sát cánh cùng Israel cũng như sự hỗ trợ của Anh, Pháp và nhiều nước khác. Chúng tôi đã xác định một nguyên tắc rõ ràng: Ai làm hại chúng tôi, chúng tôi sẽ đáp trả. Chúng tôi sẽ tự vệ trước mọi mối đe dọa và sẽ làm như vậy một cách bình tĩnh và quyết tâm”.
Trước đó, lực lượng quân đội Israel cũng xác nhận Iran đã phóng khoảng 100 UAV và tên lửa về phía nước này, song một số đã b.ị b.ắn hạ. Hệ thống phòng không của Israel cũng đang trong trạng thái sẵn sàng đ.ánh chặn tên lửa và UAV của Iran.
Một hệ thống chống tên lửa hoạt động sau khi Iran phóng UAV và tên lửa về phía Israel, nhìn từ Ashkelon, Israel. Ảnh: Reuters
Trong khi đó, phái đoàn Iran tại Liên hợp quốc (LHQ) bày tỏ rằng hành động quân sự của Iran là để “đáp lại sự xâm lược nhắm vào các cơ sở ngoại giao của Iran ở Damascus”.
Phái đoàn Iran tại LHQ tuyên bố: “Nếu Israel phạm phải một sai lầm khác, phản ứng của Iran sẽ nghiêm trọng hơn đáng kể. Đó là cuộc xung đột giữa Iran và chế độ Israel mà Mỹ phải tránh xa!”.
Tổng thống Mỹ Joe Biden trong một bài đăng trên mạng xã hội X cho biết ông vừa có cuộc họp với các quan chức an ninh quốc gia để cập nhật thông tin về các cuộc tấn công của Iran nhằm vào Israel. “Cam kết của chúng tôi đối với an ninh của Israel trước các mối đe dọa từ Iran và các lực lượng ủy nhiệm của nước này là chắc chắn”, ông nhấn mạnh.
Reuters cũng trích dẫn tuyên bố của Thủ tướng Anh Rishi Sunak bày tỏ: “Tôi lên án bằng những ngôn từ mạnh mẽ nhất cuộc tấn công liều lĩnh của Iran nhằm vào Israel. Những cuộc tấn công này có nguy cơ gây căng thẳng và gây bất ổn cho khu vực”.
Video đang HOT
Người đứng đầu chính phủ Anh khẳng định nước này sẽ tiếp tục đứng lên bảo vệ an ninh của Israel và của tất cả các đối tác trong khu vực, bao gồm Jordan và Iraq. “Cùng với các đồng minh, chúng tôi đang khẩn trương nỗ lực để ổn định tình hình và ngăn chặn leo thang hơn nữa. Không ai muốn thấy thêm đổ m.áu”, ông Sunak nói.
Về phần mình, Người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu Josep Borrell lên tiếng: “EU lên án mạnh mẽ cuộc tấn công không thể chấp nhận được của Iran nhằm vào Israel. Đây là sự leo thang chưa từng có và là mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh khu vực.”
Ngoại trưởng Pháp Stephane Sejourne trong một bài đăng trên mạng xã hội X cũng bình luận rằng “khi quyết định thực hiện hành động chưa từng có này, Iran đã đạt đến một giới hạn mới trong hành động gây bất ổn và đang có nguy cơ leo thang quân sự”.
Còn Ngoại trưởng Italia Antonio Tajani cho biết nước này đang theo dõi tình hình “với sự chú ý và quan tâm” và “sẵn sàng xử lý mọi tình huống”.
Trong một diễn biến có liên quan, Israel và các nước láng giềng ngày 14/4 tuyên bố đóng cửa không phận sau khi Iran chính thức tấn công. Hai nguồn tin an ninh khu vực cho biết lực lượng phòng không của Jordan đã sẵn sàng đ.ánh chặn và b.ắn hạ bất kỳ máy bay không người lái hoặc máy bay nào của Iran vi phạm không phận của nước này.
Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant tuyên bố nước này đang “theo dõi chặt chẽ một cuộc tấn công đã được lên kế hoạch” của Iran và các đồng minh của Tehran trong khu vực nhằm vào Israel. Trong tuyên bố, Gallant khuyến cáo người dân Israel nên chú ý đến bất kỳ mệnh lệnh nào do Bộ Tư lệnh Hậu phương của quân đội ban hành
Cách tiếp cận có tính toán của Iran đối với xung đột ở Trung Đông
Iran đã tránh được sự leo thang một cách có tính toán trước nguy cơ có thể dẫn đến chiến tranh trực tiếp với Israel và Mỹ.
Người dân Iran đổ ra đường phố ngày 11/2 nhân kỷ niệm 45 năm Quốc khánh. Ảnh: tehrantimes.com
Iran đã kiềm chế hành động quân sự trực tiếp nhằm vào Israel và Mỹ, ưu tiên sự ổn định của chế độ trong bối cảnh những thách thức nội bộ, bao gồm bất ổn xã hội và khủng hoảng kinh tế, theo nhận định của Đài phát thanh Tự do châu Âu (RFE/RL) ngày 10/2.
Nguồn tin trên cho rằng giới lãnh đạo Iran, trong đó có Tổng thống Ebrahim Raisi, đã nhấn mạnh cách tiếp cận hòa giải, tuyên bố Tehran sẽ không khơi mào chiến tranh nhưng sẽ đáp trả những hành động gây hấn.
Các chuyên gia lưu ý mặc dù năng quân sự của Iran có tiến bộ trong các lĩnh vực như máy bay không người lái và tên lửa, nhưng nước này không muốn xung đột với Israel, mà chỉ dựa vào "các biện pháp bất đối xứng và lực lượng ủy nhiệm để tránh đối đầu trực tiếp".
Kể từ khi Israel phát động chiến dịch trên bộ ở Gaza, các nhóm vũ trang thân Iran đã tấn công các mục tiêu của Israel và Mỹ trên khắp Trung Đông để thể hiện sự ủng hộ đối với người Palestine ở dải đất trên.
Về phần mình, Iran cũng đã phô trương sức mạnh trong khu vực kể từ khi xung đột Israel - Hamas nổ ra vào tháng 10 năm ngoái, Tehran vẫn tránh thực hiện hành động quân sự trực tiếp nhằm vào Israel và đồng minh chủ chốt của nước này là Mỹ. Theo các chuyên gia, Tehran coi một cuộc chiến trực tiếp như vậy là mối đe dọa đối với sự ổn định nội bộ và sự sống còn của chính họ. Alex Vatanka, Giám đốc Chương trình Iran tại Viện Trung Đông ở Washington, nêu quan điểm: "Iran có quá nhiều thứ để mất trong một cuộc xung đột trực tiếp, đặc biệt là về tương lai của nước này".
Tuy nhiên, khả năng xảy ra một cuộc đối đầu quân sự trực tiếp giữa Mỹ và Iran gia tăng sau khi lực lượng dân quân thân Iran ở Iraq tấn công bằng máy bay không người lái nhằm vào căn cứ quân sự Mỹ ở Jordan, khiến 3 lính Mỹ t.hiệt m.ạng và hơn 40 người bị thương ngày 29/1.
Tổng thống Iran Ebrahim Raisi ngày 2/2 cho biết nước này "sẽ không bắt đầu bất kỳ cuộc chiến tranh nào" nhưng sẽ đáp trả mạnh mẽ nếu "bị tấn công". Raz Zimmt, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Israel (INSS), cho rằng "sự tồn tại của chế độ là mục tiêu hàng đầu" của chính quyền Iran và bất kỳ cuộc chiến nào với Israel/Mỹ sẽ là mối đe dọa hiện hữu đối với chính quyền của nước cộng hòa Hồi giáo này.
Chính quyền Iran đã phải đối mặt với nhiều cuộc khủng hoảng trong nước trong những năm gần đây, bao gồm các cuộc biểu tình gia tăng và nền kinh tế đang suy thoái. Mahsa Amini, người bị t.hiệt m.ạng vào tháng 9/2022 khi bị cảnh sát giam giữ đã gây ra các cuộc biểu tình bạo lực trên toàn quốc trong nhiều tháng, đặt ra một trong những thách thức lớn nhất đối với nước cộng hòa Hồi giáo này trong nhiều thập kỷ.
Trước đó, cuộc bầu cử quốc hội năm 2020 và cuộc bầu cử tổng thống năm 2021 chứng kiến tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp kỷ lục, với chưa đến một nửa số cử tri đủ điều kiện tham gia bỏ phiếu trong cả hai cuộc bầu cử. Có những lo ngại tương tự về tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu kém trong cuộc bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân dự kiến diễn ra vào tháng tới ở Iran.
Chính quyền Iran cũng phải vật lộn với một nền kinh tế đang xấu đi, bị tê liệt bởi các lệnh trừng phạt từ phương Tây và một số vấn đề yếu kém trong quản lý điều hành của chính phủ, dẫn đến lạm phát tăng vọt, tỷ lệ thất nghiệp cao và tình trạng nghèo đói ngày càng gia tăng.
Chuyên gia Zimmt giải thích: "Các quyết định về chính sách đối ngoại của Iran không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi dư luận. Tuy nhiên, việc ngăn chặn những xáo trộn chính trị không cần thiết trong nước ở Iran chắc chắn sẽ định hình các lựa chọn của họ".
Về năng lực quân sự, trong nhiều năm, các quan chức Iran đã chứng minh sự phát triển về máy bay không người lái và tên lửa của nước này. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng Iran chưa sẵn sàng thách thức Israel và Mỹ. Chuyên gia Zimmt nói: "Iran có thể thấy rằng Israel có lợi thế rõ ràng về tác chiến và tình báo trong một cuộc xung đột quân sự trực tiếp, cả về phòng thủ lẫn tấn công".
Về phần mình, John Krzyzaniak, nhà nghiên cứu tại Dự án Wisconsin về Kiểm soát Vũ khí Hạt nhân, cho biết ngoài việc có một quân đội truyền thống vượt trội, Israel còn có khả năng răn đe hạt nhân. Israel được cho là sở hữu vũ khí hạt nhân, với Sáng kiến Đe dọa Hạt nhân có trụ sở tại Washington ước tính rằng Israel có khoảng 90 đầu đạn hạt nhân.
Dưới nhiều thập kỷ bị trừng phạt, Iran đã đầu tư rất nhiều vào việc phát triển các chương trình vũ khí nội địa, chế tạo máy bay không người lái và tên lửa giá rẻ nhưng hiệu quả. Các quan chức Iran từng tự hào rằng một số vũ khí của nước này được phát triển đặc biệt để tấn công Israel. Ví dụ, các quan chức Iran đã tuyên bố rằng tên lửa đạn đạo Fattah của họ có thể bay tới Tel Aviv trong khoảng 6 phút.
Nhưng chuyên gia Vatanka cho biết đây chỉ là "cuộc chiến tâm lý nhằm vào Israel" và nhằm "nâng cao hình ảnh của Tehran" với tư cách là "người bảo vệ hoặc thúc đẩy chính nghĩa của người Palestine".
Tổng thống Ebrahim Raisi đã nhấn mạnh cách tiếp cận hòa giải trước nguy cơ leo thang xung đột trực tiếp với Israel và Mỹ. Ảnh: PressTV
Trong khi đó, chuyên gia Krzyzaniak nhận định tên lửa của Iran có thể "gây ra mối đe dọa nghiêm trọng" cho Israel trong khi các máy bay không người lái tấn công của nước này như Shahed-136 có thể có sức "tàn phá" nếu được b.ắn với số lượng lớn. Tuy nhiên, ông cho biết Israel vẫn có ưu thế quân sự trước Iran.
Đó là lý do tại sao, theo Krzyzaniak, Iran sẽ tiếp tục dựa vào các hình thức bất đối xứng của mình: "Chiến thuật du kích là không bao giờ tấn công trực diện vào đối thủ. Bằng cách sử dụng mạng lưới các nhóm ủy nhiệm chống lại Israel và Mỹ, Tehran có thể làm giảm tổn thất của chính mình".
Đồng quan điểm trên, chuyên gia Zimmt lưu ý điều này cho phép Iran "chiến đấu với Israel thông qua các liên kết ở khu vực trên nhiều mặt trận, mặc dù với phạm vi hạn chế".
Các chuyên gia trên cũng cho rằng việc Iran không đáp trả sau khi ít nhất 10 thành viên Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) bị t.hiệt m.ạng do các cuộc tấn công của Israel ở Syria và Liban kể từ đầu tháng 12 vừa qua càng củng cố thêm lập luận rằng Tehran muốn tránh chiến tranh.
Tháng trước, Iran đã thực hiện các cuộc tấn công tên lửa vào các mục tiêu ở Syria, Iraq và Pakistan, động thái được nhiều người coi là lời cảnh báo đối với Israel và Mỹ. Nhưng chuyên gia Zimmt kết luận Iran đã tránh được sự leo thang một cách có tính toán trước nguy cơ có thể dẫn đến chiến tranh với Israel và Mỹ: "Hiện tại, những lo ngại của Iran về việc đối đầu trực tiếp với Israel dường như lớn hơn mong muốn đáp trả của họ".
Căng thẳng Iran-Israel: Một số sân bay Iran hủy chuyến Truyền thông nhà nước Iran ngày 14/4 đưa tin một số sân bay ở nước này, trong đó có sân bay quốc tế Imam Khomeini ở thủ đô Tehran, đã hủy các chuyến bay cho đến ngày 15/4 trong bối cảnh gia tăng căng thẳng giữa nước này với Israel. Tên lửa được phóng từ Iran về phía Israel tối 13/4/2024. Ảnh: IRNA/TTXVN...
