‘Thủ phạm’ thầm lặng gây t.ử v.ong sớm trên toàn cầu
Huyết áp cao là căn bệnh rất nguy hiểm, được xếp vào nguyên nhân hàng đầu gây t.ử v.ong sớm.
Tiến sĩ, bác sĩ Trần Song Giang, Trưởng Phòng Điều trị theo yêu cầu C9, Viện Tim mạch quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai ( Hà Nội) chia sẻ về tình trạng tăng huyết áp:
Tăng huyết áp hay cao huyết áp là tình trạng áp lực dòng chảy của m.áu lên thành động mạch tăng cao. Đây là bệnh lý gây tổn thương tim, mạch m.áu, não, mắt, thận và nhiều bệnh mạn tính khác, dẫn tới nhiều biến chứng như nhồi m.áu cơ tim, xuất huyết não, teo não, nhũn não, suy thận… hoặc để lại di chứng nguy hiểm như liệt, sa sút trí tuệ. Tăng huyết áp là nguyên nhân gây t.ử v.ong sớm trên toàn cầu.
Ước tính năm 2025, trên thế giới có 1,25 tỷ người mắc bệnh tăng huyết áp. Tại Việt Nam, hiện nay cứ 4 người trưởng thành có 1 trường hợp bị tăng huyết áp, trong đó nhiều bệnh nhân không điều trị hoặc điều trị chưa đúng quy trình dẫn tới các biến chứng nhiều hơn.
Huyết áp tâm thu (huyết áp tối đa) từ 90-140 mmHg là bình thường.
Huyết áp tâm trương (huyết áp tối thiểu) từ 60-90 mmHg là bình thường.
Ví dụ: Bệnh nhân có chỉ số huyết áp 125/75 mmHg là bình thường; nếu chỉ số 165/100 mmHg là cao huyết áp.
Người có vấn đề huyết áp nên thường xuyên kiểm tra chỉ số liên quan. Ảnh minh họa: Diebetes
Video đang HOT
Người bệnh nên thường xuyên đo huyết áp, trước khi đo nghỉ ngơi 5 phút, đo 2 lần/2 tay. Ngồi hoặc nằm đúng tư thế, đo ở cánh tay, máy đo để ngang tầm trái tim. Đối với người bị bệnh tim, tăng huyết áp nên đo thường xuyên, 2 đến 3 lần/ngày.
Nguyên nhân tăng huyết áp: Do di truyền, t.uổi cao, béo phì, ít vận động, ăn mặn, uống nhiều rượu, hút t.huốc l.á, strees tâm lý, bị các bệnh lý không lây nhiễm như tim mạch, đái tháo đường, nội tiết…
Nếu người bệnh được chẩn đoán tăng huyết áp, việc điều trị phải tuân thủ theo bác sĩ chuyên khoa và theo dõi huyết áp thường xuyên. Ngoài ra, họ cần thay đổi lối sống như tăng cường vận động. Việc tập luyện, thể dục đúng cách giúp huyết áp ổn định hơn. Người bệnh cũng cần xây dựng một chế độ ăn khoa học, lành mạnh, giảm muối và các thực phẩm có nhiều chất bảo quản, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ và bia rượu.
Trong sinh hoạt hằng ngày, người bệnh tăng huyết áp cần tránh bị nóng lạnh đột ngột, kiểm soát tình trạng strees.
Trẻ mắc rối loạn tic tăng sau dịch COVID-19
Sau dịch COVID-19, trẻ mắc rối loạn tic tăng do ít vận động, sử dụng thiết bị điện tử nhiều.
Bệnh nhi NBM (bốn t.uổi, ngụ TP.HCM) bị giật cơ mắt, nháy mắt liên tục, được người nhà đưa đến khám ở chuyên khoa mắt (BV Nhi đồng 1). Bác sĩ (BS) khám tật khúc xạ, các chỉ số đều bình thường, sau đó tư vấn bé đến khám tại chuyên khoa thần kinh.
Đi khám mắt phát hiện... rối loạn tic
Tại phòng khám thần kinh, bé vẫn nói chuyện, tiếp xúc bình thường. Khai thác bệnh sử ghi nhận bé chưa từng mắc các bệnh về thần kinh, gia đình cũng không ai có t.iền sử bệnh này. Do cha mẹ đi làm nên bé ở nhà với ông bà, xem điện thoại nhiều.
BS chẩn đoán bé mắc tic nên điều trị bằng biện pháp hạn chế xem điện thoại, tivi. Theo dõi một tuần, tái khám thấy bé không đáp ứng tốt, các tật giật cơ nặng hơn nên BS cho dùng thuốc từ liều thấp đến liều cao khoảng sáu tháng.
Bác sĩ Lý Hiển Khánh thăm khám cho bệnh nhi tại khoa Nhiễm - Thần kinh Bv Nhi đồng 1.
Ảnh: THẢO PHƯƠNG
Bệnh nhi LTBT (năm t.uổi, ngụ Long An) đang điều trị tại khoa Ngoại thần kinh (BV Nhi đồng Thành phố) với chẩn đoán rối loạn tic cấp. Bé tâm sự với BS cha mẹ bận rộn nên ít có thời gian chơi cùng con, bé hay bị em trai kế cắn, ăn h.iếp. Gần đây, bé có thêm cảm giác lo lắng khi mẹ sắp sinh em nữa.
Khai thác bệnh sử cho thấy cách đây ba tuần, sau khi chuyển trường, bé thỉnh thoảng xuất hiện cơn nhăn mũi tại nhà. Hai tuần sau, xuất hiện thêm nhún vai, gập cổ tay, gập vai, mỗi cơn kéo dài khoảng 10-30 giây, sau đó tự hết. Bé vẫn được tái khám đều với chuyên gia tâm lý để các BS hỗ trợ tâm lý, can thiệp hành vi.
Bệnh tăng gấp đôi trước dịch COVID-19
BS CKI Lý Hiển Khánh, khoa Nhiễm - Thần kinh (BV Nhi đồng 1), cho biết trung bình mỗi ngày phòng khám tiếp nhận khoảng bảy ca mắc rối loạn tic, riêng tháng vừa qua tiếp nhận 200 ca.
"Sau dịch COVID-19, bệnh nhi đến khám do mắc tic tăng gấp đôi so với trước. Đáng chú ý, hầu hết có sử dụng thiết bị điện tử rất sớm vì trong thời gian nghỉ dịch trẻ ít vận động, tiếp xúc với tivi, điện thoại, máy tính nhiều. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến trẻ mắc tic tăng" - BS Khánh nhận định.
Tại BV Nhi đồng Thành phố, BS CKII Nguyễn Duy Khải, Trưởng khoa Ngoại - Thần kinh, chia sẻ mỗi ngày khoa tiếp nhận 5-7 trẻ mắc rối loạn tic. Đặc biệt, sau dịch COVID-19 và kỳ nghỉ hè vừa qua, số bệnh nhi mắc bệnh này đến khám tăng.
Theo BS Khải, nguyên nhân chính của rối loạn tic chưa được xác định chính xác. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy có sự kết hợp giữa các yếu tố di truyền và môi trường, mất cân bằng hóa chất trong não, căng thẳng, áp lực...
BS CKII Hồ Tôn Thiên Nga, Phó Trưởng khoa Sức khỏe t.rẻ e.m BV Nhi đồng Thành phố, cho biết thêm rối loạn tic thường khởi phát ở lứa t.uổi 5-7. Sau đó tần suất và mức độ nặng thường tăng dần trong khoảng 8-12 t.uổi và sẽ cải thiện đáng kể khi gần hết t.uổi teen. Ở một số trẻ, rối loạn tic sẽ biến mất hoàn toàn sau khi lớn nhưng cũng có một số bị dai dẳng và nghiêm trọng đến t.uổi trưởng thành.
Có thể biến chứng nặng
Theo BS Nga, ước tính 86% trẻ rối loạn tic được chẩn đoán thêm ít nhất một bệnh về tâm thần, hành vi hay phát triển. Các bệnh đồng phát này có thể gây thêm khiếm khuyết và phiền hà nhiều hơn cả các rối loạn tic.
Các bệnh trạng đồng phát của rối loạn tic thường gặp nhất là rối loạn tăng động/giảm chú ý, rối loạn ám ảnh cưỡng chế, các vấn đề về hành vi hay cách cư xử, lo lắng hay sợ hãi thái quá; gặp khó khăn trong đọc - viết hoặc xử lý thông tin mà không liên quan đến trí tuệ, gặp khó khăn trong phát triển các kỹ năng xã hội.
BS Khánh cho biết thêm nếu trẻ mắc tic, BS thường xét các yếu tố nguy cơ để có những biện pháp thay đổi về lối sống, hành vi. Nếu trẻ tiếp xúc với game nhiều sẽ phải hạn chế và cho tập thể dục thể thao nhiều hơn, dần dần bệnh sẽ ổn. Nếu những biện pháp trên không đáp ứng, trẻ sẽ được điều trị bằng thuốc. Với trường hợp biến chứng nặng có thể phải dùng thuốc khoảng 5-6 tháng.
"Sau điều trị, rối loạn tic vẫn có thể tái phát, nhẹ hoặc nặng tùy trường hợp nếu như trẻ không được kiểm soát các yếu tố nguy cơ. Có khoảng 10% các trẻ mắc tic sẽ biến chứng nặng, cần nhập viện điều trị bằng thuốc" - BS Khánh giải thích.
Thực phẩm không ngừng ăn ngay bạn sẽ bị tàn phá dạ dày Có nhiều thực phẩm âm thầm tàn phá dạ dày của bạn mà không phải ai cũng biết. Cơm nguội Cơm nguội có thể khiến bạn bị ung thư dạ dày. Rất nhiều người vì tiết kiệm hoặc vì tiện lợi nên thường xuyên hâm nóng lại cơm nguội để ăn nhưng không ngờ đây lại là thói quen "chết người" gây hại...
